การสอบสวนเพื่อลงโทษทางวินัยและเลิกจ้าง
บทความโดย : อาจารย์ศักดิ์ชัย สุขพลาดิสัย
วันที่ 1 มีนาคม 2555
การอยู่ร่วมกันในสังคมย่อมมีกฎเกณฑ์และกติกาเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยของสังคม ใครเป็นผู้ใช้บังคับกฎเกณฑ์ ใครเป็นผู้ตัดสินและใช้บังคับแก่ใครเพื่ออะไร ใครมีหน้าที่สอบสวน ใครทำอะไรและห้ามทำอะไรตามที่สังคมได้กำหนดกฎเกณฑ์ไว้ ทำนองเดียวกันโรงงานหรือสถานประกอบการย่อมมีผู้ร่วมงานหรือพนักงานอยู่ร่วมกันจำนวนมากหรือน้อยก็แล้วแต่ประเภทของธุรกิจ ย่อมมีกฎหมายแรงงานที่ใช้บังคับแก่นายจ้างและลูกจ้างให้ถือปฏิบัติและอะไรคือข้อห้ามที่นายจ้างและลูกจ้างทำไม่ได้ นอกจากกฎหมายแรงงานที่ให้ทั้งนายจ้างและลูกจ้างถือปฏิบัติแล้ว ยังมีข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน ระเบียบ คำสั่ง ซึ่งทั้งนายจ้างหรือฝ่ายบริหารและลูกจ้างต้องถือปฏิบัติไม่น้อยกว่ากฎหมายแรงงานดังกล่าว ดังนั้นเมื่อมีการฝ่าฝืนกฎหมายแรงงาน ข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน ระเบียบ คำสั่งของนายจ้างหรือของฝ่ายบริหารลูกจ้างจะต้องได้รับโทษอย่างไร เมื่อมีการกล่าวหาหรือมีการกระทำความผิดเกิดขึ้นดังกล่าว นายจ้างต้องทำอย่างไรและลูกจ้างควรถูกลงโทษอย่างไรจึงจะเหมาะสม การจะลงโทษตามข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานนั้นจำเป็นต้องสอบสวนหรือไม่เพราะอะไร ล้วนแต่มีความจำเป็นที่นายจ้างหรือฝ่ายบริหารที่ได้รับมอบหมายจากนายจ้าง หรือผู้บังคับบัญชาที่ได้รับมอบหมายจากฝ่ายบริหารหรือนายจ้างต้องทำอย่างไรเมื่อมีปัญหาดังกล่าวเกิดขึ้น ซึ่งล้วนแต่ต้องเรียนรู้ขบวนการสอบสวนและลงโทษเพื่อจะได้ปฏิบัติหรือใช้ให้ถูกต้อง
การเลิกจ้างซึ่งเป็นขบวนการที่ทำให้ความเป็นนายจ้างและลูกจ้างสิ้นสุดลงควรทำอย่างไรจึงจะเหมาะสม และให้มีผลกระทบต่อนายจ้างหรือฝ่ายบริหารให้น้อยที่สุดหรือไม่มีเลย ทำไมต้องเลิกจ้าง ลงโทษอย่างอื่นได้หรือไม่ เมื่อจะเลิกจ้างต้องทำอย่างไรและเตรียมการอย่างไร จะมีผลกระทบอะไรหรือไม่
สิ่งที่นายจ้างหรือฝ่ายบริหารต้องเรียนรู้ว่าเมื่อมีการสอบสวน การลงโทษหรือเลิกจ้างเกิดขึ้นอาจมีการตรวจสอบจากหน่วยงานของรัฐและสหภาพแรงงาน ต้องทำอย่างไรในขบวนการตรวจสอบ
อีกประการหนึ่งจะเห็นว่าสิ่งที่กล่าวมาข้างต้นมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่นายจ้าง หรือฝ่ายบริหารและผู้บังคับบัญชาและผู้เกี่ยวข้องต้องทำความเข้าใจในเรื่องนี้อย่างถ่องแท้ เพื่อให้เกิดการผิดพลาดน้อยที่สุดหรือไม่มีเลย ซึ่งจะนำความสงบและความยุติธรรมในการบริหารงานด้านบุคคล สิ่งที่ต้องตระหนักว่าการฝ่าฝืนข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน ระเบียบ และคำสั่งนั้นบางครั้งมีการกระทำเพียงคนเดียวหรืออาจเป็นหมู่ต้องทำอย่างไร ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นกลยุทธ์การสอบสวน การลงโทษและการเลิกจ้างทั้งสิ้น บางโรงงานหรือสถานประกอบการที่มีองค์กรลูกจ้างหรือสหภาพแรงงานต้องเพิ่มความระมัดระวังการสอบสวนและการลงโทษให้เป็นไปตามข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานและกฎหมายแรงงานที่กำหนดไว้