การบำรุงรักษาเชิงคุณภาพ

กิจกรรมนี้มีจุดมุ่งหมายที่ชัดเจนตามชื่อ คือ 3.1 ต้องทำการวางแผนการบำรุงรักษาให้กับ เครื่องจักร เพื่อให้เครื่องจักรไม่เสียหรือ Breakdown คำจำกัดความของเครื่อเสียคือ เครื่องจักรที่สูญเสียความสามารถในการทำงานอย่างสิ้นเชิงนานเกิน 10 นาที เรื่องเวลานี้อาจปรับเปลี่ยนได้ตามความเหมาะสมกับสภาพการณ์ ดังนั้นเครื่องจักรเสียต้องไม่เกิดขึ้นจึงไม่ได้หมายความว่าเครื่องจักรจะ ไม่หยุดเลย แต่เครื่องจักรจะหยุดเพื่อซ่อมก่อนที่มันจะเสียหรือ Breakdown หรือหากยังมี Breakdown ก็ต้องทำให้เครื่องจักรกลับคืนมาให้เดินได้อีกครั้งโดย a. การซ่อมให้เร็วที่สุดหรือ ลด MTTR (Mean Time to Repair) b. การที่ให้เครื่องมีระยะเวลาในการเดินนานที่สุด หรือเพิ่ม MTBF (Mean Time Between Failure) 3.2 ต้องทำให้ค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาต่ำที่สุด จะเห็นได้ว่าจุดมุ่งหมาย 2 ข้อนั้นขัดแย้งกันเองนั่นคือ เครื่องเสียเป็นศูนย์ นั้นก็ต้องมีค่าใช้จ่ายแต่หากเราทำการบำรุงรักษามากจนเกินไป ค่าใช้จ่ายก็จะสูงขึ้น ซึ่งก็เป็นสิ่งที่ไม่ต้องการเช่นกัน ปัญหาจึงอยู่ที่ว่า เราจะทำให้เกิดความสมดุล ของ 2 จุดประสงค์นี้ได้อย่างไร ก่อนอื่นเราต้องทำความเข้าใจถึงที่มาของเครื่องเสียก่อน 3.3 เครื่องจักรเสียได้อย่างไร เครื่องจักรย่อยประกอบด้วยชิ้นส่วนต่างๆ มากมายหลายชิ้นประกอบเข้าด้วยกัน เช่นเดียวกับ รถยนตร์ของเราไม่ได้มาจากชิ้นส่วนเพียงชิ้นเดียวแต่มาจากชิ้นส่วนหลายๆ ชิ้นประกอบเข้าด้วยกัน จึงจะรวมเป็นรถยนตร์ การที่รถยนตร์จะเสียนั้น เราจะสังเกตุว่าเมื่อรถยนตร์เสียที่เราพูดถึงนั้น ไม่ได้หมายความถึงรถยนตร์ทั้งคันแต่เราจะหมายถึงความเสียหายที่เกิดขึ้นกับ ชิ้นส่วนบางชิ้นที่เสียหาย แต่ชิ้นนั้นส่งผลให้รถยนตร์ทั้งคันทำงานไม่ได้ เครื่องจักรของเราก็เช่นเดียวกันการที่จะเสียย่อมเกิดจากชิ้นส่วนบางชิ้น เสียหายไม่ได้เกิดจากทุกชิ้นเสียหายพร้อมกัน ชิ้นส่วนแต่ละชิ้นจะถูกออกแบบมาให้ทำงานที่สภาวะการณ์ใดๆ สภาวะหนึ่ง หากสภาพของชิ้นส่วนนั้นแย่ลงจนถึงจุดที่มันไม่สามารถรับกับการทำงานที่ออก แบบให้รับได้ชิ้นส่วนน้นก็แตกหักเสียหายดังรูปที่แสดงด้วยกราฟ จะเห็นว่าเส้นสีน้ำเงินคือการเสื่อมสภาพตามปกติของชิ้นส่วน เมื่อสภาพของชิ้นส่วนนั้นเสื่อมลงจนถึงค่าวิกฤต ชิ้นส่วนนั้นก็แต่หักเสียหายไป แต่ถ้าเรายิ่งมีการเร่งให้การเสื่อมสภาพนั้นเกิดเร็วยิ่งขึ้น การเสื่อมสภาพก็จะเป็นเส้นสีแดง การเสียหายของชิ้นส่วนนั้นก็จะเสียหายเร็วกว่าปกติ การที่ชิ้นส่วนนั้นจะเสียหายเร็วกว่าปกตืเกิดจาก 3.3.1 ความแข็งแรงของชิ้นส่วนเครื่องจักรลดลง เกิดจากการที่ชิ้นส่วนนั้น เกิดการเสื่อมสภาพทำให้ ชิ้นส่วนนั้นไม่สามารถทนต่อการใช้งานตามปรกติได้เช่น เพลาที่สึกเล็กลง ก็ทำให้ไม่สามารถรับแรงได้เท่าเดิม 3.3.2 ความแข็งแรงของชิ้นส่วนเครื่องจักรไม่เพียงพอ เกิดจากการที่ออกแบบมาตั้งแต่แรก ไม่เหมาะสมทำให้เครื่องจักรไม่สามารถ ที่จะรับต่อแรงที่เกิดขึ้นได้ หรือทำให้เกิดการล้าตัว และเสียหาย 3.3.3 การใช้งานเกินกำลัง เกิดจากการที่เครื่องจักรนั้น ถูกออกแบบมาให้ทำงานในระดับหนึ่ง แต่ไปใช้เครื่องจักร ในอีกระดับหนึ่ง ซึ่งมากกว่าที่ถูกออกแบบไว้ ทำให้ชิ้นส่วนเครื่องจักร เกิดการเสียหายได้ 3.4.1 สิ่งที่ทำให้เหตุการณ์ที่กล่าวมาข้างต้นนี้ไม่เกิดขึ้น โดยการ 3.4.1 รักษาสภาพพื้นฐานของเครื่องจักรให้ถูกต้อง 3.4.2 ออกแบบชิ้นส่วนที่อ่อนแอใหม่ ที่ทนต่อการใช้งานให้ได้มากขึ้น 3.4.3 กำหนดการเดินเครื่องที่เหมาะสม 3.4.4 เพิ่มความสามารถของพนักงานเดินเครื่อง และช่างให้ตรวจสอบการเสื่อมสภาพได้มากขึ้น 3.4.5 การขาดการตรวจสอบ ซ่อมที่เหมาะสม 3.4.6 ปัจจัยภายนอก กิจกรรมการวางแผนบำรุงรักษานั้น นอกจากจะไม่ให้เครื่องจักรเสียแล้ว ยังต้องคำนึงถึงค่าใช้จ่าย ของการบำรุงรักษาด้วย การบำรุงรักษานั้นมีหลายแบบ ซึ่งเราต้องเลือกให้เหมาะสม กับชิ้นส่วนด้วย ประเภทของการบำรุงรักษาคือ   การบำรุงรักษาแบบต่างๆ นั้นก็จะมีค่าใช้จ่ายที่ไม่เท่ากัน จึงต้องเลือกให้เหมาะสม กับชิ้นส่วนของเครื่องจักรนั้นๆ ที่ใช้คำว่า “ ชิ้นส่วนเครื่องจักร ” เนื่องจากเวลาที่เราทำการบำรุงรักษานั้น เราจะที่ชิ้นส่วนไม่ได้ทำการบำรุงรักษา ที่เครื่องจักรทั้งเครื่อง ดังนั้นเราจึงต้องทำการแยกชิ้นส่วน ของเครื่องจักรออกมา เป็นชิ้นส่วนย่อยก่อนกำหนดแผนการบำรุงรักษาลงไป ในปัจจุบันนี้ มีอุปกรณ์ที่ช่วยในการวางแผนบำรุงรักษา ให้สะดวกมากขึ้นคือ โปรแกรมการบำรุงรักษาหรือที่เรียกว่า Computerize Maintenance Management System (CMMS) ซึ่งการใช้... Read more →

TPM ย่อมาจากคำว่า Total Productive Maintenance แปลเป็นไทยว่า การบำรุงรักษาทวีผลที่ทุกคนมีส่วนร่วม หลักการของ TPM นั้นเริ่มต้นการพัฒนามาจาก การดำเนินการ PM หรือการทำ Preventive Maintenance และได้พัฒนาการดำเนินการมาเรื่อยๆ โดยความคิดพื้นฐาน เริ่มจากการทำการบำรุงรักษาเครื่องจักร เพื่อไม่ให้เสีย และสามารถเดินเครื่อง ตามที่ต้องการได้ โดยการใช้ ทั้งการบำรุงรักษาตามคาบเวลา (Time Base Maintenance) การบำรุงรักษาตามสภาพของเครื่องจักร (Condition Base Maintenance) และ การเปลี่ยนแปลงเครื่องจักร ที่บำรุงรักษาง่ายขึ้น และมีอายุการใช้งานนานขึ้น (Maintenance Prevention) แต่เครื่องจักร ก็ยังเสียอยู่ และมีค่าใช้จ่าย ในการบำรุงรักษาสูงมาก ความคิดเรื่องการทำการบำรุงรักษา เพื่อให้เครื่องจักรไม่เสียนั้น จึงเริ่มจากการตรวจสอบ ให้ทราบถึงการเสื่อมสภาพ ของชิ้นส่วนต่างๆ ก่อนที่เครื่องจักรนั้นๆ จะเสียหาย ดังนั้นจึงต้องมีผู้ที่มีความสามารถ ในการตรวจสอบเครื่องจักร ซึ่งต้องเป็นผู้ที่สามารถรับรู้ การเสื่อมสภาพได้อย่างแม่นยำ ผู้ที่จะทำเช่นนี้ได้อย่างดีที่สุดก็คือ พนักงานเดินเครื่อง ต่อมาจึงได้พัฒนามาเป็น การบำรุงรักษาด้วยตนเอง หรือ Autonomous Maintenance ซึงเป็นเอกลักษณ์ของ TPM การดำเนินการ การบำรุงรักษาด้วยตนเองหรือ Autonomous Maintenance จึงเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของ TPM แต่การดำเนินการเพียงเพื่อให้เครื่องจักรเสียเป็oศูนย์ นั้นยังไม่เพียงพอ TPM จึงมุ่งไปสู่การเป็นผู้ผลิตระดับโลก หรือ World Class Manufacturing โดยนำกิจกรรมอื่นมาผนวกรวมด้วยเป็น 8 กิจกรรมหลักของการดำเนินการ TPM หรือที่เรียกว่า 8 เสาหลักของ TPM นั่นเอง Read more →

ถ้าพูดถึง TPM หรือ Total Productive Maintenance แต่ไม่พูดถึง “การลดต้นทุน” ก็ดูเหมือนจะไม่ใช่ TPM เพราะสุดท้ายสิ่งที่องค์กรหรือผู้บริหารอยากได้จากการทำ TPM ก็คือ “ต้นทุนที่สามารถแข่งขันและทำให้องค์กรอยู่รอดได้” เพราะนั่นคือสิ่งที่ TPM แตกต่างจากกิจกรรมอื่น ๆ แต่ถ้าพูดถึงต้นทุนเราคงต้องทำความเข้าใจว่า ต้นทุนนั้นมีอะไรบ้าง ต้นทุนในทางบัญชีประกอบ 2 ต้นทุนหลัก ๆ คือ ต้นทุนในการผลิต กับ ต้นทุนในการขายและบริหาร ต้นทุนในการผลิต คือต้นทุนที่องค์กรใช้ในการแปรรูปจากวัตถุดิบเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ขององค์กร ซึ่งก็จะประกอบไปด้วย วัตถุทางตรง วัตถุทางอ้อม ค่าแรงทางตรง และค่าแรงทางอ้อม ซึ่งการที่ต้นทุนประเภทนี้จะเป็นความรับผิดชอบโดยตรงของฝ่ายโรงงาน ต้นทุนขายและบริหาร คือต้นทุนที่ใช้ในการขายผลิตภัณฑ์ที่ผลิตได้รวมถึงค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการเพื่อทำให้สินค้าหรือผลิตภัณฑ์นั้น ๆ ไปถึงมือลูกค้า ต้นทุนประเภทนี้จะเป็นความรับผิดชอบของฝ่ายบริหารและฝ่ายขาย ถึงแม้นว่า TPM จะมุ่งที่ผลลัพธ์เพื่อลดต้นทุนการผลิต แต่ TPM เองก็ไม่ได้ลดต้นทุนการผลิตโดยตรง TPM มุ่งที่จะลดความสูญเปล่าในการผลิตให้ต่ำลง เมื่อความสูญเปล่าลดลงต้นทุนจะลดลงไปเอง ความสูญเปล่าในมุมมองของ TPM มีด้วยกัน 16 ความสูญเปล่า มีอะไรบ้างนั้นลองหาอ่านกันได้ที่ https://www.tpmthai.com/ความสูญเสีย-16-ประการ/ หากเราพิจารณาที่ความสูญเปล่าจะเห็นว่า ความสูญเปล่าแต่ละตัวนั้น ส่งผลกระทบที่แตกต่างกัน รายละเอียด https://www.tpmthai.com/ธรรมชาติของความสูญเสีย/ เมื่อเป็นเช่นนั้น ความสูญเสียแต่ละตัวย่อมส่งผลต่อต้นทุนที่แตกต่างกันด้วย สมมุติว่า เราเป็นโรงงานกลึงชิ้นงาน ความสูญเสียจากการที่เรากลึงงานผิดหรือเกิดของเสีย ย่อมส่งผลต่อวัตถุทางตรง วัตถุทางอ้อม ค่าแรงทางตรง ค่าแรงทางอ้อม แต่เครื่องกลึงเสียอาจส่งผลกระทบแค่ค่าแรงทางตรง เพราะเครื่องกลึงเสียอาจไม่ทำให้ชิ้นงานเสียไปด้วย ความสูญเสียแต่ละตัวจึงส่งผลต่อต้นทุนที่แตกต่างกันไป เราจึงต้องให้ความสำคัญกับความสัมพันธ์ของความสูญเปล่าที่เกิดขึ้นกับผลกระทบในแง่ต้นทุนว่ามีผลกระทบต่อต้นทุนอย่างไร กระทบต่อ วัตถุทางตรง วัตถุทางอ้อม ค่าแรงทางตรง ค่าแรงทางอ้อม ตัวไหนมากน้อยอย่างไร และจึงจะมาหาทางลดต้นทุนในการผลิตด้วยการลดความสูญเปล่านั้น ๆ ลง ใน TPM เราจึงต้องสร้างตารางความสัมพันธ์ระหว่าง ต้นทุนกับความสูญเปล่าหรือ Cost vs. Losses Matrix ขึ้นมา เพื่อดูว่าจะไปลดความสูญเปล่าใดที่ประบวนการไหนแล้วจึงจะทำให้ต้นทุนในการผลิตลดลง หากไม่มีตางรางนี้ก็เหมือนกับการพยายามปิดตาแล้วงมเข็มในกองฟางนั่นเอง Read more →